ΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ

ΑΠΟ-ΧΑΙΡΕΤΩΝΤΑΣ ΤΟ '20 ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ '21 

   Σε όποια εφημερίδα κοιτάξεις, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη αλλά και σε συζητήσεις μεταξύ μας η φράση που χαρακτηρίζει το 2020 είναι το μαύρο έτος του 21ου αιώνα. Ο χρόνος που φεύγει έχει ταυτιστεί με τις έννοιες καραντίνα, εγκλεισμός, κοινωνική αποστασιοποίηση, πανδημία, φόβος. 

Οι στιγμές απολογισμού αυξάνονται όσο πλησιάζει το τέλος του έτους και ο καθένας μετράει, αναλογίζεται, διαπιστώνει τι δεν πρόλαβε να κάνει ή τι δεν έκανε, τι δεν θα ήθελε να επαναλάβει ή πως φαντάζεται την επόμενη μέρα. 

Ο Καμί έγραφε ότι αν υπάρχει ένας τρόπος για να υπάρξουμε γενναιόδωροι με το μέλλον, αυτός είναι να τα δώσουμε όλα στο παρόν. Αρκεί, θα πρόσθετα – και αυτή θα είναι η προσέγγιση του παρόντος κειμένου- να προσπαθήσει ο καθένας, αλλά και από κοινού, ψύχραιμα να ερμηνεύσει αυτό που βιώνουμε σήμερα. 

Το εμβόλιο που δοκιμάζεται αυτές τις ημέρες σε πρόσωπα του πολιτικού κόσμου κυρίως αντί σε εργαζόμενους της πρώτης γραμμής, είναι αλήθεια ότι έχει φέρει μια δόση αισιοδοξίας αλλά όπως επισημαίνουν πολλοί ειδικοί τα αποτελέσματά του θα αρχίσουν να φαίνονται προς το τέλος του 2021. Οπότε ας δούμε ψύχραιμα πως κύλησαν τα πράγματα από την αρχή της εμφάνισης του κορωνοϊού μέχρι σήμερα αλλά και κάποιες σκέψεις για το τι κάνουμε.

 

 ΑΠΟ ΤΟ «ΜΈΝΟΥΜΕ ΣΠΊΤΙ» ΣΤΗΝ ΑΠΑΓΌΡΕΥΣΉ ΤΗΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ 

 Στην αρχή του έτους, η κυβέρνηση αποφάσισε με βασικά της συνθήματα το «μένουμε σπίτι» και την ατομική ευθύνη των πολιτών να βάλει για δύο μήνες σε καραντίνα την χώρα με τη σύμφωνη γνώμη των ειδικών. Ο σκοπός ήταν να κερδίσει χρόνο προετοιμασίας και να στηρίξει το δημόσιο σύστημα υγείας, το οποίο είχε ελλείψεις σε έμψυχο και άψυχο υλικό και δεν θα άντεχε άλλη πίεση. 

Η πρωτοβάθμια περίθαλψη ήταν ανύπαρκτη και ο ιός δεν είχε ακόμα ερευνηθεί σε βάθος. 

Το τι ακολούθησε όλο αυτό τον καιρό αλλά και μετά την καραντίνα είναι γνωστό. 

Αυτό το άτυπο συμβόλαιο με τους πολίτες, που έδειξαν την ωριμότητα που έπρεπε όλο αυτό το διάστημα, ουσιαστικά καταστρατηγήθηκε, αφού δεν έγινε απολύτως τίποτα εν όψει του προβλεπόμενου 2ου κύματος της πανδημίας. Και χρόνος υπήρχε αλλά... Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση είχε να διαχειριστεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση, όπως και οι υπόλοιπες χώρες του πλανήτη. 

Αυτό που της χρεώνεται όμως είναι η εκμετάλλευση αυτής της κατάστασης «έκτακτης ανάγκης» προς όφελος των ιδεολογικών και κομματικών της επιδιώξεων. Κεφάλαια που θα έπρεπε να κατευθυνθούν προς την δημόσια υγεία, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την προστασία του εισοδήματος των εργαζομένων και την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σπαταλήθηκαν αλλού (χρηματοδότηση AEGEAN, Μ.Μ.Ε., ιδιώτες κλινικάρχες, Αττική Οδός, νέο στόλο αυτοκινήτων αστυνομίας, μεγάλο περίπατο). 

Παράλληλα άφησε ανενόχλητη την καταστρατήγηση των εργατικών δικαιωμάτων από τους εργοδότες (ανυπαρξία ελέγχων τήρησης μέτρων προστασίας των εργαζομένων, απουσία ελέγχου από όργανα της επιθεώρησης εργασίας, απόκρυψη κρουσμάτων σε εργασιακούς χώρους όπως καταγγέλλουν τα σωματεία αφού απουσίαζε ένα νομικό πλαίσιο διαχείρισης κρουσμάτων covid-19 στους εργασιακούς χώρους). 

Από την άλλη πλευρά, προχειρότητα χαρακτήριζε τις αποφάσεις που διαδέχονταν η μία την άλλη χωρίς σχέδιο, χωρίς προετοιμασία και χωρίς συναίνεση (click-away, τηλεργασία, τηλ-εκπαίδευση, «χαλαρό» άνοιγμα στο τουρισμό). Από τα πιο σκληρά lockdown στον κόσμο, σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που συνδυάστηκε με αντιδημοκρατικά μέτρα άλλων εποχών (απαγορεύσεις διαδηλώσεων, συναθροίσεων, απεργιών, αστυνόμευση και τρομοκρατία). 

Τις ίδιες όμως αδυναμίες έδειξαν και τα υπόλοιπα κόμματα που αρχικά σαν παρατηρητές και αργότερα καταγγέλλοντας την κυβέρνηση για τις αβλεψίες της προσπαθούσαν να κερδίσουν πόντους από την ενδεχόμενη αποτυχία της, χωρίς όμως διάθεση να προβάλλουν μια εναλλακτική αντιμετώπιση της κρίσης. 

 Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ: ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ… ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ 

 Έχει ενδιαφέρον όμως να δούμε πως αντιμετώπισε και η τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία εκ των πραγμάτων θα έπρεπε να στέκεται δίπλα στον πολίτη, αυτές τις δύσκολες ώρες. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον δήμο μας. Η πρώτη παρέμβαση της δημοτικής αρχής στο θέμα της πανδημίας -που απασχόλησε το πανελλήνιο – ήταν η στοχοποίηση της νεολαίας της πόλης. 

Η συνάντηση των νέων στην πάνω πλατεία -αυτό το γκέτο ναρκομανών κατά τον ίδιο- αμέσως μετά τη λήξη της πρώτης καραντίνας, έθετε σε κίνδυνο την πόλη και για να την προφυλάξει δεν δίστασε να φέρει τα Ματ του κ. Χρυσοχοΐδη, αδυνατώντας όπως ίδιος ανέφερε, να ελέγξει την κατάσταση. Γιατί, θα αναρωτιόταν κάποιος, προσπάθησε; 

Υπήρξαν δήμαρχοι που ήρθαν σε επαφή με τους νέους της πόλης τους αλλά όχι με τον τρόπο αυτό. Είναι άραγε τυχαίο ότι την ίδια άποψη εκφράζει και ο πρωθυπουργός σε συνεντεύξεις του αλλά και στα διαγγέλματα του; Το πρόβλημα είναι οι νέοι που δεν μας ακούνε. Γιατί εμείς τους ακούμε; 

Στις αρχές του σχολικού έτους πολλά σχολεία της πόλης αλλά και σε πολλές πόλεις της χώρας, αποφάσισαν να προχωρήσουν σε καταλήψεις με πολύ ουσιαστικά και πρακτικά αιτήματα όπως: 15 μαθητές ανά τάξη, δωρεάν τεστ για κορωνοϊο σε μαθητές και καθηγητές και προσλήψεις μόνιμου προσωπικού για την καθαριότητα στα σχολεία. Ναι τα έθεσαν οι ίδιοι νέοι που συχνάζουν στην πάνω πλατεία που τους κυνήγαγαν τα ΜΑΤ που έφερε ο Δήμαρχος. 

Την ίδια περίοδο, ο δήμαρχος Πατρέων, όχι μόνο υποδέχτηκε τους καταληψίες μαθητές και συμφώνησε με τα δίκαια αιτήματά τους αλλά στο διάστημα των καταλήψεων συνεργάστηκε με τους συλλόγους των καθηγητών και των γονέων και κατάφερε να βρει αίθουσες ώστε το αίτημα για μειωμένο αριθμό μαθητών, να γίνει πράξη. Τον πρόλαβε όμως η Υπουργός Παιδείας που με τον φόβο της γενίκευσης των καταλήψεων τιμώρησε τους μαθητές με αυτό που ονομάζεται τηλεκπαίδευση.

 Η αλήθεια είναι ότι τα αιτήματα των μαθητών ήταν τα μόνα που αρθρώθηκαν στην πόλη εν μέσω πανδημίας αλλά που δεν υποστηρίχτηκαν όχι μόνο από την δημοτική αρχή αλλά και από τις ενώσεις γονέων και κηδεμόνων και τους φορείς της πόλης. 

Αλλά ποια ήταν η πληροφόρηση και οι πρωτοβουλίες στο δήμο μας μέχρι σήμερα πέρα από τις αυστηρές οδηγίες τήρησης των lockdown και των κυβερνητικών οδηγιών; Αίτηση προς τον ΕΟΔΥ για μαζικά τεστ σε ανοιχτό χώρο στις 16/11(!) και ανακοίνωση για 45 ευρώ το τεστ στους κατοίκους κατόπιν συμφωνίας με ιδιωτικό όμιλο! 

Η δημοτική αρχή δεν μπήκε καν στην διαδικασία να πληροφορήσει τους συμπολίτες ότι στο κέντρο υγείας Χαλανδρίου γίνονται δωρεάν τεστ και μάλιστα το μοριακό, που θεωρείται πιο αξιόπιστο από τα rapid-test που γίνονται στο δρόμο. Τα test τελικά έγιναν στην Αγία Παρασκευή από τον ΕΟΠΥΥ στις 11/12, ένα βροχερό πρωινό όπου -μετά την ελλιπή ενημέρωση από πλευράς δημοτικής αρχής- έγιναν σε 179 (!) συμπολίτες μας και ήταν όλα αρνητικά. 

Ο τρόπος αλλά και η ώρα που γίνονται αυτά τα τεστ έχει ποικιλοτρόπως κατακριθεί για την αξιοπιστία τους. Θα έπρεπε να γίνονται στους χώρους εργασίας, στα super-market, γηροκομεία και σε μαζικούς χώρους και όχι βέβαια τις ώρες της πρωινής βόλτας και μόνο σε περαστικούς. 

Όσοι έχετε το κουράγιο και την υπομονή να παρακολουθείτε τα διαδικτυακά δημοτικά συμβούλια θα βγάλετε πολλά συμπεράσματα για το τρόπο που παίρνονται οι αποφάσεις που μας αφορούν, αλλά και για το πόσο μακριά από την πραγματικότητα είναι όσοι μας διοικούν. 

Έτσι, στο δημοτικό συμβούλιο στις 2/12/20, ο δήμαρχος συνέχισε να ρίχνει το βάρος της διάδοσης του ιού στους νέους. Επίσης, στο θέμα των δημοτικών ιατρείων «νίπτει τας χείρας του» καθώς σε ερώτηση του συλλόγου Τσακού σχετικά με την πλήρη και συνεχή υποβάθμισή τους αλλά και τον ρόλο που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σε αυτή την συγκυρία, ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει διαθεσιμότητα ιατρών και συμμετοχή των πολιτών, χωρίς να ενδιαφέρεται να κάνει κάτι περισσότερο όπως έχουν πράξει άλλοι δήμοι. 

Τέλος, συναινεί και συμφωνεί, λέει, με την αριστερά του δημοτικού συμβουλίου, ότι είναι αποκλειστικά θέμα του κράτους το θέμα της υγείας και της πρωτοβάθμιας φροντίδας και περίθαλψης! Χρήματα βέβαια φτάνουν στον δήμο για τη διαχείριση της πανδημίας από το υπουργείο εσωτερικών αλλά όπως βλέπετε εδώ λείπει η κατεύθυνση αλλά και η διάθεση. 

Σε άλλους δήμους, όπως στο δήμο Απόστολου Παύλου ή στη Νέα Μηχανιώνα στη Θεσσαλονίκη, γίνονται μικρά θαύματα με την κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών και την αξιοποίηση των όποιων κονδυλίων έρχονται από την κεντρική διοίκηση. 

Δημοτικά ιατρεία με πλήθος πολιτών, με συνταγογράφηση, με σχέδιο, με ενημερώσεις στα σχολεία, στις γειτονιές, στους εκπαιδευτικούς. 

Γιατί αν υπάρχει διάθεση να αναπτυχθεί αυτό που λέμε πρωτοβάθμια φροντίδα και υγεία (πέρα από τις φιλότιμες προσπάθειες των ανθρώπων του «βοήθεια στο σπίτι» και της κοινωνικής υπηρεσίας) τα δημοτικά ιατρεία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, με συνταγογράφηση και στοιχειώδης περίθαλψη. Αλλά εδώ χρειάζεται και κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, αλλά ποιος την επιζητά; 

Σε παρέμβασή της η συντοπίτισσα Σοφία Αυγουροπούλου, μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης –που σημειωτέων έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα- κατήγγειλε στην συνεδρίαση στις 23/11/20 με θέμα τον προϋπολογισμό και το τεχνικό πρόγραμμα, την πλήρη απαξίωση της επιτροπής εκ μέρους της δημοτικής αρχής όχι μόνο σε επίπεδο διαδικασίας αλλά και του ίδιου του θεσμού. 

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η δημοτική αρχή κάνει αυτό που έκαναν και οι προηγούμενες. Μία διαχείριση -και αυτή λειψή- της πραγματικότητας, αποφάσεις ερήμην των πολιτών, όλα για την διατήρηση των προνομίων και των «δικών τους παιδιών». 

Αφού το κράτος δεν μας βοηθάει, εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα (θέση που βρίσκει σύμφωνο όλο το δημοτικό συμβούλιο).

 ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ 

 Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι πολίτες μέσα σε αυτές τις συνθήκες «εκτάκτου ανάγκης», φόβου και κοινωνικού αποκλεισμού. 

Σίγουρα οι απαντήσεις δεν μπορούν να έρθουν ούτε από νέους μεσσίες, ούτε από το αντλιοστάσιο των ιδεών του παρελθόντος, ούτε πρόκειται να μας προσφερθούν σαν δώρο για την μέχρι τώρα υπομονή μας. 

Όπως έλεγε η φιλόσοφος Χάνα Άρεντ «τα ανθρώπινα όντα θα πρέπει να είναι ικανά να ξεχωρίζουν το δίκαιο από το άδικο ακόμα κι αν το μόνο που διαθέτουν είναι η προσωπική τους κρίση, η οποία μπορεί να αντιφάσκει πλήρως με αυτό που συμφωνούν όλοι όσοι βρίσκονται γύρω τους».

 Ίσως είναι η ώρα να αρχίσουμε να εμπιστευόμαστε την λογική και την κρίση μας κλείνοντας τα αυτιά στις σειρήνες των Μ.Μ.Ε. που θέλουν να μας καταστήσουν παθητικούς καταναλωτές ιδεών και προτύπων σπέρνοντας τον φόβο μέσα από την μονομερή κάλυψη των γεγονότων.

 Είναι αλήθεια ότι οικονομική και κοινωνική κρίση υπήρχε και πριν τον κορωνοϊό, και εμείς είχαμε συμβάλει παραχωρώντας δικαιώματα σε άλλους για να αποφασίζουν για το μέλλον μας. Είναι αλήθεια ότι όλοι συμφωνούμε στην αλληλεγγύη, στην υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και στις ηθικές αξίες, οι ιδέες όμως αυτές δεν μπορούν να καλύψουν το πολιτικό κενό και τα πραγματικά ερωτήματα. 

Τι κάνουμε με τις ζωές μας, πως ζούμε σαν κοινωνία, με ποιο σκοπό, τι έχει σημασία για μας στη ζωή; Η σημερινή κοινωνική αποστασιοποίηση που επιβάλλεται σε όλα τα επίπεδα με αφορμή τον κορωνοϊό θα μας πάει ακόμα πιο πίσω και θα γεννήσει καινούργια αδιέξοδα. Η αναζήτηση ενός νέου νοήματος στην ατομική και στη συλλογική ζωή μπορεί να μην γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη είναι όμως δουλειά της ίδιας της κοινωνίας να το εκκινήσει. 

Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Μπορούμε να αρχίσουμε από τα μικρά, από αυτά που συμβαίνουν δίπλα μας και δεν τους δίναμε σημασία. Χωρίς να περιμένουμε πότε θα ενδιαφερθεί για αυτά η δημοτική αρχή ή το κράτος. Για να υπεράσπισουμε τις ατομικές ελευθερίες, την δημόσια υγεία,τις ανθρώπινες συνθήκες στην εργασία, τον τρόπο που ζούμε στην πόλη, τον αέρα που αναπνέουμε. Άλλωστε όταν πνίγεσαι δεν περιμένεις την βοήθεια για να σωθείς αλλά αγωνίζεσαι για να επιβιώσεις. Οι κοινωνίες βρίσκουν πάντα οι ίδιες τις απαντήσεις, όπως έχει δείξει η ιστορία, ακόμα και από εκεί που δεν το περιμένεις. 

Την πιο σκοτεινή στιγμή μπορεί να ξεκινήσει μια νέα αρχή Και όπως λέει και ο Σαββόπουλος '' γιατί ο χρόνος, τρέχει χύμα και εμείς του δίνουμε ένα σχήμα''. Καλή Χρονιά!

Δημήτρης Κ.

---